"ve tanrı ibrahim'i sınadı ve ona dedi ki: ishak'ı, biricik oğlunu al ve onu moriya diyarına götür ve onu orada, sana göstereceğim dağda, yakılı kurban yerine sun." #kierkegaard
ibrahim, ishak'ı, biricik oğlunu, olması için yalvardığı yüce varlığını tanrı'ya kurban edecekti. düşündüğümüzde ne korkunç. bugün birisi böyle bir şey söylese hepimiz öfkeleniriz, çünkü birinin yaşam hakkını elinden almak etik değil...
ancak kierkegaard'ın yorumlamasına göre; ibrahim'e göre etik, günah işlememektir ve paradoksu zaten burada başlar:
ibrahim ne yapacaktır? etiğe uygun mu davranacaktır yoksa en sevdiğine en sevdiğini mi armağan edecektir?
etik ayartmadır burada, ibrahim eğer etiği düşünürse paradokstan çıkacaktı. çünkü etiğin doğrudan tanrı ile ilişkisi yoktu ancak kurban etmek doğrudan tanrı ile ilişkiliydi. etik burada ayartandı, buna uyamazdı. etik evrenseldi, iman bireyseldi ve bireysel, evrenselden üstündü. iman, etikten üstündü. iman anlatması zor bir duyguydu, kimseye bir şey açıklayamazdı, herhangi bir şüpheye düşemezdi. kolunu dahi titretemezdi, olmazdı çünkü. içine hiçbir korku karışmamalıydı. eli titrerse imanı yeterli değil miydi? değildi ibrahim'e göre. ibrahim kahraman olmayacaktı, kimseyi kurtarmayacaktı, imanını gösterecekti ama bu çok saf olmalıydı, katkısız. ben yapar gibi durayım tanrı bir mucize getirir diye düşünemezdi, yolda vazgeçerim diyemezdi, aman söz verdim ama tutmasam ne olur ki diyemezdi, kalbine şüphe düşemezdi, konuşamazdı. en sevdiğine en sevdiğini verecekti. tanrı sevgisi (imanı), oğul sevgisinden (etik) üstündü. ibrahim ise iman eriydi ve evrene bir faydası yoktu, bir kahramanlık hikayesi barındırmıyordu zaten barındırırsa ayartılmış olurdu.
bu yönden baktığımdan beri imanı ancak anlayabildim ya da anlayamadım... iman ifade etmesi zor, yaşaması, yüzleşmesi, tamamen teslimiyet hali zor bir durum. iman çok bireysel. akıldan bağımsız, etikten bağımsız tam bir teslim olma hali.
günlük hayata nasıl tezahür ediyor? arzumuza, tutkumuza, duygularımızı anlamaya ibrahim gibi iman etmemiz gerekiyor.
varoluşumuza koşulsuz bir iman göstermemiz gerekiyor ki o zaman bu hayat yaşanılabilir ve bize dair olsun. gerçekten bizim olsun...